ورم در بارداری؛ دلایل، مراقبتها و زمان مراجعه به پزشک
یکی از تغییرات رایج دوران بارداری، ورم در بارداری است. بسیاری از مادران بهویژه در ماههای پایانی، متوجه تورم در پاها، دستها یا حتی صورت میشوند. این تغییر معمولاً طبیعی است اما در برخی شرایط میتواند نشانهای از یک مشکل جدیتر باشد. در این مقاله به دلایل، انواع ورم، روشهای کاهش و زمان مراجعه به پزشک میپردازیم.
چرا ورم در بارداری رخ میدهد؟
تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون در دوران بارداری باعث میشود مایعات بیشتری در بدن جمع شوند. فشار رحم در حال رشد بر رگهای لگن و پا نیز میتواند جریان خون را کندتر کرده و تورم ایجاد کند. بنابراین ورم در بارداری اغلب بخشی طبیعی از تغییرات بدن است.
علت ورم در بارداری
چند عامل اصلی بهعنوان علت ورم در بارداری شناخته میشوند:
- افزایش حجم مایعات بدن برای حمایت از جنین
- فشار رحم بر روی عروق و کند شدن جریان خون
- ایستادن یا نشستن طولانیمدت
- مصرف نمک یا غذاهای شور بیش از حد
- گرمای هوا و کمآبی بدن
ورم پا در بارداری
شایعترین نوع ورم، ورم پا در بارداری است. بیشتر مادران در سه ماهه سوم متوجه تورم در مچ و ساق پا میشوند. این وضعیت معمولاً عصرها بیشتر میشود زیرا مایعات در اندامهای تحتانی جمع میشوند. استراحت با بالا بردن پاها و پوشیدن کفش راحت میتواند تا حد زیادی از شدت ورم بکاهد.
ورم دست در بارداری
ورم دست در بارداری کمتر از ورم پا شایع است اما ممکن است در برخی مادران رخ دهد. این حالت میتواند باعث احساس سفتی در انگشتان یا دشواری در حرکت دست شود. در صورت مشاهده تورم شدید در دستها یا صورت، باید به پزشک اطلاع داده شود زیرا ممکن است نشانهای از فشار خون بالا باشد.
کاهش ورم در بارداری با روشهای طبیعی
بسیاری از مادران به دنبال راهکارهایی برای کاهش ورم در بارداری هستند. خوشبختانه روشهای سادهای وجود دارد که میتواند مؤثر باشد:
- استراحت منظم و بالا نگه داشتن پاها هنگام نشستن
- نوشیدن آب کافی برای دفع مایعات اضافی
- کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی
- پوشیدن جورابهای مخصوص بارداری برای بهبود گردش خون
- پیادهروی سبک و ورزش ملایم
- خوابیدن به پهلوی چپ برای کاهش فشار بر رگها
ورم خطرناک در بارداری؛ چه زمانی باید نگران شد؟
گرچه بیشتر موارد ورم طبیعی هستند اما در برخی شرایط، ورم خطرناک در بارداری محسوب میشود و نیاز به بررسی پزشکی دارد. اگر ورم ناگهانی، شدید و همراه با علائمی مانند سردرد، تاری دید یا افزایش فشار خون باشد، میتواند نشانه پرهاکلامپسی باشد. در چنین شرایطی مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
نقش سبک زندگی و محیط آرام در کاهش ورم
علاوه بر روشهای پزشکی، سبک زندگی سالم و محیط آرام در خانه میتواند به بهبود شرایط کمک کند. داشتن اتاقی خنک، استفاده از پردههای مناسب برای کنترل نور و خواب کافی تأثیر زیادی در کاهش تورم دارد. بسیاری از مادران در همین دوران تصمیم میگیرند اتاق کودک را آماده کنند تا علاوه بر آرامش روحی، برای روزهای بعد از زایمان نیز خیالی آسوده داشته باشند.
انتخاب وسایلی مثل گهواره نوزادی برای راحتی شبانه، پرده اتاق کودک برای تنظیم نور و فرش کودک برای ایجاد محیطی امن میتواند نقش مهمی در آرامش مادر و کاهش استرس داشته باشد.
جمع بندی
ورم در بارداری معمولاً بخشی طبیعی از تغییرات بدن مادر است و بیشتر در پاها و دستها دیده میشود. شناخت علت ورم در بارداری و توجه به علائم، کمک میکند مادران تفاوت بین ورم طبیعی و ورم خطرناک در بارداری را تشخیص دهند. راهکارهایی مانند بالا بردن پاها، نوشیدن آب کافی و تغییر رژیم غذایی میتواند به کاهش ورم در بارداری کمک کند. با این حال در صورت مشاهده تورم ناگهانی و شدید، مراجعه به پزشک ضروری است. در نهایت، ایجاد محیطی آرام در خانه و آمادهسازی اتاق کودک نیز میتواند بخشی از مراقبتهای دوران بارداری باشد.
